Kompyuter portlari barcha hisoblash qurilmalarining muhim xususiyatidir. Portlar qurilmaning tashqi qurilmalar va kompyuter tarmoqlari bilan bogʻlanishi uchun zarur boʻlgan kirish va chiqish interfeyslarini taʼminlaydi.
Kompyuterlardagi eng muhim portlar tarmoqqa ulanish uchun ishlatiladi, chunki ularsiz kompyuter butunlay izolyatsiya qilingan va o'zidan tashqarida aloqa qila olmaydi.
Jismoniy portlar
Port jismoniy yoki virtual bo'lishi mumkin. Jismoniy tarmoq portlari kabellarni kompyuterlar, routerlar, modemlar va boshqa periferik qurilmalarga ulash imkonini beradi. Portlar u yoki bu tarzda anakartga jismoniy ulangan.
Kompyuter tarmog'i apparatida mavjud bo'lgan bir necha turdagi jismoniy portlarga quyidagilar kiradi:
- Ethernet portlari: Ethernet kabellari uchun kvadrat shaklidagi ulanish nuqtalari.
- USB portlari: USB kabellari uchun toʻrtburchaklar shaklidagi ulanish nuqtalari.
- Serial portlar: Seriyali kabellar uchun dumaloq shakldagi ulanish nuqtalari.
Tarmoqni hisobga olmaganda, kompyuterdagi boshqa portlar orasida video uchun portlar (masalan, HDMI yoki VGA), sichqoncha va klaviaturalar (PS/2), FireWire va eSATA va boshqalar kiradi.
Simsiz tarmoqdagi portlar
Simli kompyuter tarmoqlari jismoniy portlar va kabellarga tayansa-da, simsiz tarmoqlar ularga kerak emas. Wi-Fi tarmoqlari, masalan, radio signalizatsiya diapazonlarini ifodalovchi kanal raqamlaridan foydalanadi.
Biroq, simli va simsiz tarmoqlar jismoniy kompyuter portlari orqali birlashishi mumkin. Masalan, kompyuterning USB portiga ulangan tarmoq adapteri simli kompyuterni simsiz kompyuterga aylantiradi va shu tariqa port yordamida ikkita texnologiya orasidagi bo‘shliqni bartaraf qiladi.
Internet protokoli portlari
Virtual portlar Internet Protocol (IP) tarmog'ining muhim komponentidir. Bu portlar dasturiy ilovalarga apparat resurslarini bir-biriga aralashmasdan almashish imkonini beradi.
Kompyuterlar va marshrutizatorlar virtual portlari orqali harakatlanadigan tarmoq trafigini avtomatik ravishda boshqaradi. Tarmoq xavfsizlik devorlari, shuningdek, xavfsizlik maqsadida har bir virtual portdagi trafik oqimi ustidan biroz nazoratni taʼminlaydi.
IP tarmog'ida bu virtual portlar 0 dan 65535 gacha bo'lgan port raqamlari orqali tuzilgan. Masalan, 80-port veb-brauzeringiz orqali veb-saytlarga kirish imkonini beradi va 21-port FTP bilan bog'langan.
Kompyuter tarmog'idagi portlar bilan bog'liq muammolar
Jismoniy portlar bir necha sabablarga koʻra ishlamay qolishi mumkin. Port ishlamay qolishining sabablari quyidagilardan iborat:
- Quvvat kuchlanishi (elektr tarmog'iga jismoniy ulangan qurilmalar uchun).
- Suv shikastlanishi.
- Ichki nosozlik.
- Kabel pinlari (masalan, kabellarni juda kuchli kiritish yoki notoʻgʻri turdagi kabelni portga ulashga urinish) tufayli yuzaga kelgan zarar.
Pinlarning shikastlanishidan tashqari, port uskunasini jismoniy tekshirishda hech qanday xato aniqlanmaydi. Ko‘p portli qurilmadagi (masalan, tarmoq routeri) bitta portning ishlamay qolishi boshqa portlarning ishlashiga ta’sir qilmaydi.
Jismoniy portning tezligi va spetsifikatsiya darajasini jismoniy tekshirish orqali ham aniqlash mumkin emas. Ba'zi Ethernet qurilmalari, masalan, maksimal 100 Mbit / s tezlikda ishlaydi, boshqalari esa Gigabit Ethernet-ni qo'llab-quvvatlaydi, lekin jismoniy ulagich ikkala holatda ham bir xil. Xuddi shunday, ba'zi USB ulagichlari 3.0 versiyasini, boshqalari esa faqat USB 2.x yoki ba'zan USB 1.xni qo'llab-quvvatlaydi.
Virtual portlar bilan bogʻliq eng keng tarqalgan muammo bu tarmoq xavfsizligi. Internet tajovuzkorlari muntazam ravishda veb-saytlar, marshrutizatorlar va boshqa tarmoq shlyuzlarining portlarini tekshiradilar. Tarmoq xavfsizlik devori portlarga kirishni ularning soniga qarab cheklab, bu hujumlardan himoya qilishga yordam beradi.
Eng samarali boʻlishi uchun xavfsizlik devori haddan tashqari himoyalanish xususiyatiga ega va baʼzan odam ruxsat bermoqchi boʻlgan trafikni bloklaydi. Xavfsizlik devorlari trafikni qayta ishlash uchun foydalanadigan qoidalarni sozlash usullari (masalan, portni yo'n altirish qoidalari) professional bo'lmaganlar uchun boshqarishi qiyin bo'lishi mumkin.
